به گزارش حیات به نقل از تسنیم، گندم در طول تاریخ همواره به‌عنوان یکی از مهمترین عناصر تمدن‌ساز و عامل شکل‌گیری جوامع انسانی شناخته شده است. این محصول حیاتی نه‌تنها نان روزانه میلیون‌ها انسان را تأمین می‌کند، بلکه به‌عنوان کالایی استراتژیک، نقشی بنیادین در ثبات سیاسی، امنیت ملی و توسعه اقتصادی کشورها ایفا می‌نماید. اهمیت گندم تا جایی است که کارشناسان حوزه کشاورزی آن را «ستون فقرات امنیت غذایی» می‌دانند و بسیاری از کشورها سیاست‌های کلان اقتصادی و امنیتی خود را بر پایه تأمین و ذخیره‌سازی مطمئن این محصول بنا کرده‌اند، در ایران نیز که نان اصلی‌ترین ماده غذایی مردم محسوب می‌شود، تأمین پایدار گندم همواره یکی از حساس‌ترین اولویت‌های دولت‌ها بوده و هست.
در این میان، سیاست خرید تضمینی گندم به‌عنوان یکی از ابزارهای حمایتی مؤثر، سال‌هاست در دستور کار دولت قرار گرفته است؛ سیاستی که نه‌تنها به کشاورزان اطمینان می‌دهد حاصل دسترنج آنان بدون نگرانی از نوسانات بازار به فروش می‌رسد، بلکه بستری برای خودکفایی ملی و کاهش وابستگی به واردات ایجاد می‌کند. این سیاست با هدف حمایت از تولید داخلی، تثبیت بازار، مدیریت ذخایر استراتژیک و در نهایت صیانت از امنیت غذایی جامعه به اجرا درمی‌آید و هرساله میلیون‌ها تُن گندم در قالب آن از کشاورزان خریداری می‌شود.
استان کرمانشاه در این میان جایگاه ویژه‌ای دارد. برخورداری از اقلیم متنوع شامل مناطق سردسیری، معتدل و گرمسیری، زمین‌های حاصلخیز و کشاورزان سختکوش باعث شده است این استان به یکی از قطب‌های اصلی تولید گندم کشور تبدیل شود. هرساله بخش قابل‌توجهی از گندم تولیدی کشور از مزارع کرمانشاه برداشت می‌شود و همین موضوع نقش تعیین‌کننده این استان را در تأمین امنیت غذایی ملی برجسته می‌کند. آغاز زودهنگام خرید تضمینی گندم در مناطق گرمسیری این استان از 21 اردیبهشت‌ماه، نشان‌دهنده اهمیت کرمانشاه در چرخه تأمین و ذخیره‌سازی این محصول حیاتی است.
این فرایند گسترده با مشارکت ده‌ها مرکز خرید، سیلوهای دولتی و خصوصی، شرکت‌های تعاونی روستایی و هزاران کشاورز رقم می‌خورد و به‌نوعی یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های اقتصادی و امنیتی سالانه کشور به‌شمار می‌رود. هر کامیون گندمی که راهی سیلوها می‌شود، در واقع حلقه‌ای از زنجیره‌ای است که به سفره‌های مردم ایران ختم خواهد شد؛ زنجیره‌ای که کوچک‌ترین اختلال در آن می‌تواند پیامدهای اجتماعی و اقتصادی بزرگی به‌همراه داشته باشد.
با این حال، شرایط امروز تولید گندم خالی از چالش نیست. تغییرات اقلیمی، کاهش بارش‌ها، مشکلات تأمین نهاده‌های کشاورزی، هزینه‌های سنگین تولید و همچنین جذابیت بالاتر فروش گندم در بازار آزاد نسبت به قیمت‌های تضمینی، از جمله موانعی هستند که می‌توانند روند خرید تضمینی را با مشکل روبه‌رو کنند، در عین حال، نگاه بلندمدت به این سیاست و نقش کرمانشاه در آن، بیانگر ظرفیتی عظیم برای ارتقای بهره‌وری، افزایش سطح زیرکشت و حتی دستیابی به اهداف خودکفایی پایدار است.
بنابراین بررسی وضعیت خرید تضمینی گندم در استان کرمانشاه، صرفاً روایت یک فرآیند اقتصادی یا کشاورزی نیست، بلکه بازخوانی بخشی از راهبرد ملی ایران در حوزه امنیت غذایی و حکمرانی اقتصادی به‌شمار می‌رود.
این گزارش در پی آن است که تصویری روشن از روند خرید، مشارکت کشاورزان، چالش‌های موجود و چشم‌انداز آینده این استان به‌عنوان یکی از ارکان اصلی تأمین گندم کشور ارائه دهد؛ تصویری که نشان می‌دهد تلاش کشاورزان کرمانشاهی چگونه به امنیت و آرامش غذایی میلیون‌ها ایرانی پیوند خورده است.
کرمانشاه پیشتاز در خرید تضمینی گندم؛ بیش از نیم‌میلیون تن محصول خریداری شد
تسنیم: با توجه به اهمیت گندم به عنوان یک کالای استراتژیک و نقش رسالت بازرگانی دولتی در تأمین امنیت غذایی، لطفاً گزارشی از روند خرید تضمینی گندم در استان کرمانشاه و میزان موفقیت این فرایند ارائه دهید.
ملکشاهی: رسالت بازرگانی دولتی و ادارات کل غله در 30 استان کشور، نقشی حیاتی در تأمین امنیت غذایی و به ویژه مدیریت کالای استراتژیک گندم ایفا می‌کنند. این نهادها با اجرای برنامه‌های ابلاغی و سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی، زحمات کشاورزان را در قالب خرید تضمینی به ثمر می‌رسانند.
استان کرمانشاه، با برخورداری از اقلیم متنوع آب و هوایی شامل مناطق معتدل، گرمسیری و سردسیری، از 21 اردیبهشت ماه امسال عملیات خرید تضمینی گندم را در مناطق گرمسیری آغاز کرده است. این فرایند با بهره‌گیری از ظرفیت سیلوهای دولتی و خصوصی و همچنین توان مراکز تعاونی روستایی، در قالب 64 مرکز در 14 شهرستان استان به اجرا درآمده است.
خوشبختانه، تا به امروز شاهد موفقیت چشمگیری در این زمینه بوده‌ایم؛ به طوری که 587 هزار تن گندم به صورت تضمینی خریداری شده است و این روند همچنان ادامه دارد. در حال حاضر، 6 مرکز خرید در مناطق گرمسیری و معتدل استان همچنان فعال هستند و تمامی مراکز دولتی و سیلوهای دولتی تا زمان آمادگی گندم از سوی کشاورزان برای تحویل، به فعالیت خود ادامه خواهند داد.
پیش‌بینی می‌شود که این فرایند خرید تا نیمه دوم مهر ماه ادامه یابد تا کشاورزان فرصت کافی برای تحویل باقی‌مانده محصول خود را داشته باشند و هیچ گندمی بدون خریداری نماند.
تسویه کامل مطالبات کشاورزان در اولویت
تسنیم: در خصوص چالش‌های موجود در پرداخت مطالبات کشاورزان و برنامه‌های آتی برای رفع این موانع توضیحاتی ارائه فرمایید.
ملکشاهی: یکی از مشکلات اصلی که امسال با آن مواجه شدیم و باید از جامعه بزرگ کشاورزی عذرخواهی کنیم، تاخیر در پرداخت مطالبات بود. جلسات و مکاتبات بسیاری در این زمینه انجام شد و تلاش‌ها به نتیجه رسید. در مجموع، تاکنون 73 درصد از مطالبات کشاورزان استان، که معادل 12 همت از عدد خرید تضمینی استان است، پرداخت شده است و این رقم، با توجه به میانگین کشوری 70 درصد، عدد خوبی محسوب می‌شود. استان کرمانشاه به دلیل ارسال به موقع فایل‌ها به بانک عامل، سهم بیشتری در دریافت اعتبارات داشته است.
همه همّ و غم مسئولان این است که بتوانیم سریعتر مطالبات کشاورزان را تسویه کنیم. روز گذشته نیز مکاتباتی برای باقی‌مانده مطالبات انجام شد. با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، قرار است در هفته اول مهر ماه فرایند تخصیص اعتبار، تعیین و تخصیص اعتبار انجام شده و مطالبات کشاورزان به طور کامل پرداخت شود.
لازم به ذکر است که تمامی فایل‌هایی که تا 22 تیر ماه به بانک عامل ارجاع شده‌اند، به جز مواردی که شامل اصلاحیه‌ها، اشکال در مشخصات فردی یا شماره حساب، یا اعلام مسدودی بوده‌اند، 70 درصد پرداخت شده‌اند.
با وجود اینکه از طریق روابط عمومی جهاد کشاورزی، تعاون روستایی، غله و سایر رسانه‌ها اطلاع‌رسانی قبل از پرداخت انجام می‌شود، اما به دلیل تاخیر افتادن در روند و چند بار نقض شدن اعداد، در فرجه آخر به موقع اطلاع‌رسانی صورت نگرفت که از این بابت نیز پوزش می‌طلبیم. ما متعهد به شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی دقیق به کشاورزان عزیز هستیم و تلاش خواهیم کرد در آینده این کاستی‌ها را جبران کنیم.
گندم معمولی هر کیلو 20هزار و 500 تومان
تسنیم: با توجه به اهمیت گندم به عنوان یکی از کالاهای اساسی کشور، لطفاً جزئیات مربوط به قیمت تضمینی گندم برای سال زراعی پیش رو را تشریح بفرمایید.
ملکشاهی: امسال، قیمت تضمینی گندم معمولی 20 هزار و 500 تومان و قیمت گندم دروم، که برای مصارف صنعتی و تولید ماکارونی و همچنین در مناطق گرمسیری استان ما مورد استفاده قرار می‌گیرد، 21 هزار تومان تعیین شده است.
خوشبختانه، فرایند قیمت‌گذاری در دو سال اخیر با پیگیری نمایندگان مجلس در کارگروه شورای سیاست‌گذاری قیمت کالاهای اساسی کشور، به شکلی شفاف و با مشارکت تمامی ذینفعان انجام می‌شود. این کارگروه که متشکل از نمایندگان دولت، کشاورزان و نمایندگان مجلس است، در زمان خرید یا در پایان سال زراعی، قیمت‌ها را بر اساس تورم و هزینه‌های موجود برای سال زراعی آینده تعیین می‌کند.
حضور فعال نمایندگان کشاورزان در این کارگروه، تضمین‌کننده در نظر گرفتن منافع و نظرات تولیدکنندگان است. در نهایت، با جمع‌بندی نظرات دوستان، دولت و نمایندگان مجلس، یک قیمت واحد به عنوان قیمت تضمینی گندم تعیین و ابلاغ می‌شود.
تسنیم: در خصوص قیمت گندم و هزینه‌های اقتصادی که بر کشاورزان تحمیل می‌شود، چه اقداماتی صورت می‌گیرد؟
ملکشاهی: دغدغه‌های کشاورزان در خصوص قیمت گندم و هزینه‌های اقتصادی کاملاً صحیح است. ما هر ساله قبل از جلسات سیاست‌گذاری، این عوامل و دغدغه‌ها را به مراجع مربوطه در تهران منعکس می‌کنیم. با توجه به اینکه استان کرمانشاه نماینده‌ای در مجلس شورای اسلامی دارد، این موضوع را به صورت اختصاصی با ایشان در میان خواهیم گذاشت تا بتوانیم بخشی از این هزینه‌ها را جبران کنیم. با این حال، لازم است توجه داشت که گندم یک کالای استراتژیک است و دولت به صورت تضمینی آن را خریداری می‌کند. اگرچه پرداخت‌ها ممکن است با تأخیر و در چند نوبت صورت گیرد، اما دولت خرید تضمینی را برای کل تولید گندم انجام می‌دهد.
حمایت‌های دولتی از کشاورزان؛ از تضمین خرید گندم تا یارانه کود و سوخت
تسنیم: لطفاً در خصوص حمایت‌های دولت از کشاورزان، به ویژه در زمینه هزینه‌های تولید مانند کود و سوخت، توضیح بفرمایید.
ملکشاهی: سال گذشته، در مجموع 12 میلیون تن گندم در سراسر کشور به صورت تضمینی خریداری شد. تعیین قیمت خرید تضمینی گندم، بر اساس نیاز کشور، میزان واردات، قیمت‌های جهانی و کیفیت محصولات تولیدی در شورای سیاست‌گذاری انجام می‌پذیرد. در این فرایند، هزینه‌های تولید از جمله قیمت کود، سوخت تراکتور و سایر عوامل نیز مد نظر قرار می‌گیرد.
بخشی از این هزینه‌ها، دولت در قالب بسته‌های حمایتی به کشاورزان ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، یارانه سوخت تراکتورها و همچنین قیمت‌گذاری و عرضه تعادلی کودها و سموم مورد نیاز، از جمله این حمایت‌هاست. این یارانه‌ها به صورت حمایتی در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد تا هزینه‌های تولید را برایشان کاهش دهد.
در خصوص صحبت‌هایی مبنی بر دو برابر شدن قیمت‌ها و عدم دریافت حمایت‌ها، مشکل اصلی در ثبت دقیق اطلاعات در سامانه پهنه‌بندی وزارت جهاد کشاورزی است. تمامی کشاورزانی که در این سامانه ثبت‌نام کرده و اطلاعات زمین و میزان برداشت خود را به صورت دقیق وارد نموده‌اند، از تمامی خدمات حمایتی وزارت جهاد بهره‌مند می‌شوند.
با این حال، ممکن است برخی کشاورزان به دلیل عدم ثبت‌نام در سامانه، عدم ارائه اطلاعات دقیق یا پیش‌بینی نادرست میزان برداشت، از این حمایت‌ها به میزان لازم بهره‌مند نشده باشند. لذا، خواهش ما از تمامی کشاورزان این است که حتماً به کارشناسان پهنه در مراکز خدمات کشاورزی مراجعه کرده و ثبت دقیق آماری خود را انجام دهند تا بتوانند به میزان لازم از حمایت‌های دولت در بخش هزینه‌ها بهره‌مند شوند.
کاهش 29درصدی خرید گندم در کرمانشاه؛ خودکفایی در هاله‌ای از ابهام
تسنیم: شرایط اقلیمی امسال و کمبود بارش‌ها، چه تأثیری بر تولید و خرید تضمینی گندم در استان کرمانشاه و همچنین در سطح کشور داشته است؟
ملکشاهی: امسال سال کم‌بارشی بود و متأسفانه در زمان‌هایی که گندم به طور خاص به بارش نیاز داشت، شاهد بارش‌های مناسبی نبودیم. همین موضوع باعث شد که در استان کرمانشاه، میزان تولید و خرید تضمینی گندم نسبت به سال گذشته حداقل 29 درصد کاهش یابد. عواملی مانند کاهش دما در برخی مناطق استان و کم‌بارشی، در بروز این اتفاق نقش داشته‌اند.
این روند کاهشی تنها مختص استان کرمانشاه نبوده و در بسیاری از استان‌های دیگر کشور نیز مشاهده شده است. در سطح کشور، تا این لحظه که فصل خرید به طور کامل به پایان نرسیده است، به عدد هفت و نیم میلیون تن خرید تضمینی گندم رسیده‌ایم. با در نظر گرفتن این روند کاهشی حدود 30 درصدی، در حالی که سال گذشته در استان کرمانشاه 825 هزار تن گندم خریداری شد، امسال پیش‌بینی می‌کنیم این عدد حداکثر تا 600 هزار تن برسد.
با این وضعیت، امسال احتمالاً به خودکفایی در تولید گندم نخواهیم رسید و دولت ناگزیر است برای جبران این کمبود، اقدام به واردات گندم کند.
کرمانشاه؛ قطب ذخیره‌سازی گندم و تأمین‌کننده گندم برای چندین استان کشور
تسنیم: با وجود کاهش تولید گندم در استان، اما به نظر می‌رسد در زمینه ذخیره‌سازی با چالش جدی مواجه نیستیم. لطفاً در این خصوص توضیح بفرمایید.
ملکشاهی: خبر خوبی که می‌توانم اعلام کنم این است که استان کرمانشاه از ظرفیت ذخیره‌سازی قابل توجهی، هم از نظر کمی و هم کیفی، برخوردار است. این در حالی است که بسیاری از استان‌ها چنین ظرفیتی را ندارند. در مجموع، ظرفیت ذخیره‌سازی بخش خصوصی و دولتی در استان کرمانشاه به حدود یک میلیون و 200 هزار تن می‌رسد. این ظرفیت به گونه‌ای است که امکان ذخیره‌سازی تمامی گندم خریداری شده و آمارهای سال‌های گذشته را فراهم می‌کند و مشکل خاصی در زمینه ذخیره‌سازی در هیچ یک از 14 شهرستان استان، در فاصله زیر 20کیلومتری برای کشاورزان وجود ندارد، این یک فرصت بسیار خوب برای کشاورزان است.
در زمینه کیفیت گندم نیز، استان کرمانشاه نه‌تنها نیازهای داخلی خود را تأمین می‌کند، بلکه به عنوان مرجع برای چندین استان دیگر نیز محسوب می‌شود. ما علاوه بر نگهداری گندم برای خودمان، بخشی از گندم ذخیره‌سازی شده را به سایر استان‌ها نیز ارائه می‌دهیم. خوشبختانه تاکنون هیچ مشکلی در خصوص کیفیت گندم نداشته‌ایم و رضایتمندی استان‌هایی که از ما گندم دریافت می‌کنند، بسیار بالا بوده است.
هم اکنون نیز، به صورت ریلی و جاده‌ای، در حال تأمین گندم برای چندین استان کشور هستیم. در کنار نظارت‌های کمی و کیفی که توسط خودمان انجام می‌شود، اداره کل استاندارد و همچنین کارشناسان نظارت بر مواد غذایی نیز به صورت موازی در این زمینه فعالیت می‌کنند. نمونه‌گیری‌های ماهانه در سطح سیلوها به طور منظم انجام می‌شود و خوشبختانه تاکنون مشکل خاصی در این زمینه مشاهده نشده است. این نشان‌دهنده مدیریت صحیح و نظارت دقیق بر فرآیند ذخیره‌سازی گندم در استان کرمانشاه است.
تأکید بر نظارت بر نانوایی‌ها؛ از کم‌فروشی تا کارتخوان دوم
تسنیم: با توجه به اینکه دولت یارانه قابل توجهی در حوزه آرد و نان پرداخت می‌کند، چه اقداماتی برای نظارت بر این بخش و جلوگیری از تخلفات صورت می‌گیرد؟
ملکشاهی: دولت یارانه قابل‌توجهی در حوزه آرد و نان هزینه می‌کند که این میزان در مقایسه با سایر اقلام یارانه‌ای، شاید بی‌نظیر باشد. از مردم استان تقاضا داریم که هرگونه تخلف در حوزه آرد و نان، به خصوص کم‌فروشی و گران‌فروشی را از طریق سامانه 124 و همچنین شماره‌های 113 و 114 به ما اطلاع دهند. دستگاه‌های نظارتی و امنیتی نیز در این زمینه با ما همکاری می‌کنند.
آرد و نان متعلق به همه ماست و لازم است که همه نسبت به آن دغدغه‌مند باشیم. اگر شاهد جابجایی یا فروش آرد خارج از سیستم نانوایی‌ها بودید، لطفاً به ما اطلاع دهید، چرا که این یارانه‌ها متعلق به مردم است و خروج آن به صورت قاچاق، نوعی سوءاستفاده محسوب می‌شود.
تسنیم: در خصوص کیفیت نان، سال گذشته اشاره کردید که گندم داخلی از کیفیت مطلوبی برای تولید آرد یکدست برخوردار نیست. امسال چه برنامه‌ای برای بهبود کیفیت نان دارید؟
ملکشاهی: سال گذشته، به دلیل خودکفایی در گندم، مجبور بودیم از گندم داخلی استفاده کنیم که کیفیت آن به اندازه‌ای نبود که بتوانیم آرد با کیفیت بالا تولید کنیم. اما برای امسال، با پیگیری‌های استاندار و مصوبات شورای کارگروه پایش آرد استان، موفق شدیم بخشی از گندم‌های با کیفیت را برای سال جدید ذخیره کنیم. این گندم‌ها در سیلوهای معتمد و دولتی نگهداری می‌شوند تا بتوانیم کیفیت آرد را ارتقا دهیم.
لازم به ذکر است که کیفیت نان تنها به گندم بستگی ندارد. مرکز پژوهش غلات اعلام کرده است که 50 درصد کیفیت نان به گندم و 50 درصد دیگر به عواملی مانند مهارت کارگر، افزودنی‌ها، نوع فرآوری خمیر و نوع فر برمی‌گردد. ما تمام تلاش خود را با همکاری همکاران انجام می‌دهیم تا گندم با کیفیت، چه خارجی و چه داخلی، به استان وارد کنیم.
در زمان حاضر، بیشتر گندم‌های باکیفیت را در حوزه نان سنگک تزریق می‌کنیم، زیرا مشکلات کیفیت در نان لواش، بربری و تافتون کمتر است. اما به مردم قول می‌دهیم که با اقدامات صورت‌گرفته، کیفیت نان سنگک نیز بهبود خواهد یافت.
تسنیم: اخیراً قیمت نان افزایش یافته است اما باز هم شاهد وقوع تخلفاتی از سوی برخی نانوایی‌ها هستیم، در این خصوص چه‌توضیحی دارید؟
ملکشاهی: قیمت نان در 30 استان کشور، از جمله استان کرمانشاه، افزایش یافته است. در بخش نان آزادپز، قیمت‌ها افزایش یافته که ما نیز این موضوع را قبول داریم. دولت، گندم صنف و صنعت را که قبلاً به قیمت 11 تا 12 هزار تومان عرضه می‌کرد، ناگهان به 21 هزار و 770 تومان افزایش داد که این خود باعث گران شدن نان آزادپز شد. با این حال، نرخ‌گذاری‌ها انجام شده و در صورت مشاهده گران‌فروشی، مردم می‌توانند به اتحادیه مراجعه کرده یا از طریق شماره‌هایی که اعلام شد، گزارش دهند تا برخورد لازم صورت گیرد.
به همشهریان و هم‌استانی‌های گرامی تأکید می‌کنم که داشتن دو کارتخوان در نانوایی یک تخلف آشکار است و مردم می‌توانند با شماره‌های اعلام‌شده تماس بگیرند تا پیگیری کنیم. نانوایی‌ها فقط باید از کارتخوان سفید که مربوط به شرکت نانینو است، برای دریافت وجه از مردم استفاده کنند. این کارتخوان مبنای قیمت‌گذاری نان است. هرگونه کارتخوان دوم در نانوایی ممنوع است.
کارگروه‌های نظارتی به‌ریاست فرمانداران در 14 شهرستان استان فعال هستند و ما در حال رصد و پایش نانوایی‌ها، به خصوص آزادپزها در مرکز استان هستیم. نظارت بر نانوایی‌های دولتی نیز در دستور کار قرار دارد. با توجه به حجم بالای کار، از مردم تقاضا داریم که در صورت مشاهده هرگونه تخلف، حتماً به ما اطلاع دهند تا بتوانیم به سرعت رسیدگی کنیم.
نظارت بر کارخانجات آرد؛ از تفاوت سبوس‌گیری آرد تا برخورد با قاچاق آرد یارانه‌ای
تسنیم: آیا در زمینه میزان سبوس‌گیری آرد در کارخانجات استانداردها رعایت می‌شود و نظارت در این زمینه چگونه است؟
ملکشاهی: سازمان ملی استاندارد، آرد را بر اساس میزان سبوس‌گیری به سه دسته اصلی تقسیم می‌کند: آرد سنگک، آرد لواش و آرد بربری. این دسته‌بندی بر اساس درصد سبوس‌گیری و همچنین رنگ آرد صورت می‌گیرد. به طور کلی، هرچه نان تیره‌تر باشد، میزان سبوس‌گیری آن کمتر است. بنابراین، سنگک با کمترین سبوس‌گیری و تیره‌ترین رنگ، سپس لواش و در نهایت بربری با بیشترین سبوس‌گیری و روشن‌ترین رنگ، در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. کارخانه‌ها موظف به رعایت این استانداردها هستند و در صورت مشاهده تخلف، مانند استفاده از آرد نامناسب در نانوایی‌ها، ما می‌توانیم پیگیری و رصد کنیم.
تسنیم: با توجه به افزایش قیمت نان و نگرانی مردم از کیفیت آن، نظارت‌ها چگونه انجام می‌شود؟ آیا بازرسان به‌صورت نامحسوس نیز فعالیت می‌کنند؟
ملکشاهی: مسئولیت اصلی نظارت بر نانوایی‌ها بر عهده فرمانداران است. فرمانداران در کارگروه‌هایی با حضور دستگاه‌های اجرایی مختلف، از جمله همکاران ما، این نظارت‌ها را انجام می‌دهند. در این کارگروه‌ها، فرم‌های طراحی شده‌ای وجود دارد که تمامی موارد مورد دغدغه مردم، از جمله کیفیت نان، در آنها ارزیابی می‌شود. فعالیت بازرسان به صورت نامحسوس نیز انجام می‌شود، اما در چارچوب قانون، این نظارت‌ها به صورت کلی در حیطه وظایف فرمانداری و کارگروه‌های ذیل آن قرار دارد.
تسنیم: یکی از دغدغه‌های اصلی مردم، جلوگیری از انحراف آرد یارانه‌ای به بازار آزاد و تخلفات در این زمینه است، روش‌های شما برای مقابله با این تخلفات تا چه‌اندازه مؤثر بوده است؟
ملکشاهی: در حوزه نظارت، نمی‌توان ادعا کرد که به نتیجه 100درصدی رسیده‌ایم، چرا که در هر روش علمی، درصد خطایی وجود دارد. ما در حلقه آخر نظارت قرار داریم و بر اساس سهمیه‌ای که به نانوایی‌ها می‌دهیم، نظارت فیزیکی انجام می‌دهیم، با این حال، سامانه جامع نان به‌صورت روزانه عملکرد نانوایی‌ها را رصد می‌کند. نانوایی‌هایی که عملکردی خارج از چارچوب داشته باشند، به‌صورت اتوماتیک به تعزیرات حکومتی معرفی می‌شوند.
در خصوص قاچاق آرد، دستگاه‌های نظارتی و اطلاعاتی، از جمله اطلاعات سپاه، زحمات زیادی می‌کشند. در سال‌های اخیر، چندین گروه سازمان‌یافته که اقدام به کیسه‌گیری و ارسال آرد به خارج از کشور می‌کردند، منهدم شده‌اند. نقش مردم در این زمینه بسیار حیاتی است. اگر مردم گزارشات خود را زودتر به ما اطلاع دهند، می‌توانیم از سازمان‌یافته شدن این گروه‌ها جلوگیری کنیم و هدررفت یارانه‌ها را به حداقل برسانیم. هر کیسه آردی که از چرخه نانوایی خارج می‌شود، از سهمیه و یارانه مردم است و به جیب افراد سودجو می‌رود. بنابراین، مشارکت مردم در گزارش‌دهی، بسیار مؤثر خواهد بود.
سامانه هوشمند نانینو؛ ابزار اصلی تعیین سهمیه نانوایی‌ها
تسنیم: از سال 1401، طرح هوشمندسازی آرد در بخش نانوایی‌ها با هدف نظارت و پایش روزانه عملکرد نانوایی‌ها آغاز شده است. لطفاً در خصوص جزئیات این طرح و نحوه تأثیر آن بر سهمیه نانوایی‌ها توضیح دهید.
ملکشاهی: از سال 1401، طرح هوشمندسازی آرد با متولی‌گری وزارت اقتصاد و در قالب سامانه "نانینو" به دولت ارائه شد. هدف اصلی این طرح، رصد و پایش روزانه عملکرد کلیه نانوایی‌ها است. بر اساس عملکرد ثبت شده در این سامانه، سهمیه نانوایی‌ها به صورت روزانه افزایش یا کاهش می‌یابد.
در این سیستم هوشمند، هیچ یک از دستگاه‌های زیرمجموعه کارگروه آرد، پایش و نان استان، از جمله اداره ما، دخالتی در تعیین سهمیه ندارند. پایان هر ماه، سامانه نانینو به صورت خودکار عملکرد استان‌ها را پایش کرده و به آنها ابلاغ می‌کند که کدام نانوایی‌ها به دلیل عملکرد خوب تشویق شده و سهمیه آنها افزایش یافته و کدام نانوایی‌ها به دلیل عملکرد ضعیف، سهمیه آنها کاهش یافته است.
اگر اختلاف کاهشی و افزایشی در سطح استان فاحش باشد، سامانه نانینو بخشی از آرد ترمیمی را به استان‌ها اختصاص می‌دهد تا فرمانداران بتوانند تعادل را در این زمینه برقرار کنند. مهمترین نکته این است که در این سامانه، هیچ کاربر، دستگاه اجرایی یا نظارتی نمی‌تواند دخالت کند.
از تمامی خبازی‌ها و نانوایان عزیز در سطح استان تقاضا دارم که بدانند تنها سامانه نانینو می‌تواند به آنها در افزایش سهمیه کمک کند. برای دستیابی به این هدف، لازم است چهار آیتم اصلی را رعایت کنند.
این چهار آیتم شامل رعایت ساعات کاری تعیین شده، پخت به میزان تعیین شده و مورد نیاز، ارائه خدمات با کیفیت و رضایت‌بخش به مشتریان و عدم دریافت وجه نان به صورت نقدی و استفاده از کارتخوان است.
با رعایت این موارد، سامانه نانینو به‌صورت روزانه گزارش عملکرد را برای آنها ثبت می‌کند و بر اساس آن، در صورت عملکرد مطلوب، در ستون تشویقی قرار خواهند گرفت، در غیر این صورت، اگر یکی از این ارکان اصلی رعایت نشود، سامانه نانینو به‌صورت خودکار سهمیه را کاهش می‌دهد تا جایی که ممکن است به صفر برسد.
نتیجه اخلاقی این است که عملکرد شما در حوزه هوشمندسازی و در سامانه نانینو، مبنای اصلی افزایش یا کاهش سهمیه است. هیچ یک از دستگاه‌های زیرمجموعه، از استاندار گرفته تا کارگروه پایش، فرمانداران و ادارات مربوطه، نقشی در کاهش یا افزایش سهمیه ندارند.
رعایت ساعت کار در بسیاری از نانوایی‌ها به‌ور کامل انجام نمی‌شود. ما در کارگروه‌های شهرستانی و استانی مصوباتی را در این زمینه داشته‌ایم و تلاش می‌کنیم با نصب تابلوهایی در نانوایی‌ها، ساعت کار آنها را به اطلاع مردم برسانیم. برخی از نانوایی‌ها به‌دلیل کمبود سهمیه، فقط به‌صورت نیم‌روز فعالیت می‌کنند. در این تابلوها، اطلاع‌رسانی خواهد شد که نانوایی به‌صورت تمام‌وقت یا نیم‌روز فعالیت می‌کند. از نانوایان عزیز تقاضا داریم که ساعت کار خود را رعایت کنند تا بتوانند از تشویقات سامانه هوشمند بهره‌مند شوند.
تسنیم: در دوران جنگ 12روزه تحمیلی و همچنین در ایام اربعین، نانوایان و دستگاه‌های مرتبط با حوزه نان، چه نقش مهمی ایفا کردند و چه اقداماتی در این راستا صورت گرفت؟
ملکشاهی: در دوران جنگ 12روزه تحمیلی، نانوایان با پای کار بودن و تلاش شبانه‌روزی خود، نقش بسیار مهمی در حفظ پایداری شبکه نان ایفا کردند. با وجود اینکه تصور می‌شد این حوزه آسیب‌پذیر باشد، اما با تلاش همه دستگاه‌های مربوطه، کارخانجات آرد، سیلوها، نانوایان و خبازی‌ها، توانستیم این شبکه را پایدار نگه داریم، حتی در روزهای ابتدایی التهاب، شاهد مشکلاتی بودیم، اما در روزهای بعدی، با وجود مهاجرپذیری استان و حضور تعداد زیادی از هموطنان از استان‌های دیگر، توانستیم نیازهای همه را پاسخگو باشیم.
همچنین، در حوزه اربعین نیز، نقش خوبی در تأمین آرد برای موکب‌ها، چه در داخل استان و چه در کشور عراق، ایفا کردیم، از کارخانجات آرد نیز بابت این همکاری‌ها تشکر می‌کنیم.
نظر شما